Topluma Yararlı Ürünler İçin Teşvik Mekanizması Tasarımı
Tarih: -
Konum: Rektörlük Toplantı Odası
Konuşmacı: Dr. Ece Zeliha Demirci, Eindhoven Teknik Üniversitesi
Özet: Literatürde olumlu dışsal yararı olan ürünler olarak da bilinen kamu yararına olan ürünler kullanımı arttığında kullanan dışındaki kişilere de yararı olan ürünlerdir. Salgın hastalıklara karşı yapılan aşılar ve düşük karbon emisyonu üreten ürünler bilinen önemli örneklerdendir. Olumlu dışsal yararın olduğu durumlarda yanlış fiyat politikaları ve ürünün faydalarının göz ardı edilmesi ürünlerin gereken miktarda üretilememesi veya tedarik edilememesine yol açmakta ve bu durum bu tip sistemlere müdahale edilmesi gereksinimini doğurmaktadır. Devlet veya uluslararası kar hedefi gütmeyen organizasyonlar gibi merkezi bir otorite bu sistemlere ürünlerin kullanım seviyelerinin toplumsal istenen seviyelere yükseltilebilmesi için müdahale eder. Merkezi otoritenin amacı tedarik zincirine toplum yararına karar verdirmeyi sağlayacak bir müdahale stratejisi tasarlamak ve finanse etmektir. Müdahale mekanizması tasarlarken önemli noktalardan biri kullanılacak müdahale tiplerine karar vermektir. Müdahale tipleri ürünün arz veya talebini etkileyebilir. Talep artırıcı stratejilere yatırım yaparak pazardaki rassal talep seviyesini etkilemek müdahale tiplerinden biridir. Ürünlerin arzını etkilemek ise bir diğer müdahale tipidir. Bu müdahale tipi için seçenekler indirim, teşvik vermek veya verimi iyileştirici stratejilere yatırım yapmayı içerir.
Gerçek hayat uygulamaları, merkezi otoritenin kısıtlı bir bütçe altında sisteme müdahale ettiğini göstermektedir. Bundan yola çıkarak bütçe planlamasını eniyilemeyi hedefleyen sosyal refah enbüyültme problemleri geliştirdik. İki seviyeli programlama yöntemini kullanarak geliştirdiğimiz modelleri tek seviyeli doğrusal olmayan modellere indirgedik ve analiz ettik. Bu konuşmada farklı müdahale tipleri için bütçe planlamasını eniyilemeyi hedefleyen problemlere ve uygulamalarına örnekler verilecektir.
Konuşmacının Özgeçmişi: Dr. Ece Zeliha Demirci Eindhoven Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nde araştırmacı olarak çalışmaktadır. Lisans yüksek lisans ve doktora derecelerini Bilkent Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden almıştır. Tedarik zinciri yönetimi, sürdürülebilir tedarik zincirleri ve yedek parça planlaması ilgi alanları arasında yer almaktadır.